ثروت و دانش

به نام خدا. در آستانه‌ی رحلت نبی مکرم (ص) هستیم که خدای رحمان، اسلام را، از طریق قلب نازنین و مُنشَرح و سینه باز وگشاده (شرح صَدر) آن حضرت، به بشر ارزانی نمود. بنا بر این،در این قسمت نهج قرآن، به آیه ای اشاره می کنم که در باره ثروت حضرت خدیجه (س) همسر محبوب نبی مکرم (ص) است که برای اعتلای اسلام هزینه شد؛ که اگر خدیجه(س) و ثروت پاکش نبود، محمد امین (ص) هرگز نمی توانست اسلام را در دل و سرزمین اعراب بدَوی نفوذ دهد. آیه این است؛ آیه ای کوتاه اما گویای هشتم سوره مبارکه ضُحی (یعنی روشنایی چاشتگاه):  وَ وجَدک عائلا" فاَغنی یعنی و نیازمندت یافت وب ی نیاز ساخت.

منظور آیه، خود شخص نبی مکرم (ص) است که با ثروت و سخاوت حضرت خدیجه (س) مادر کوثر عترت؛ حضرت فاطمه زهرا (س) در پیشبرد برنامه های اسلام و مسلمانان اولیه توفیق یافت و غنی و بی نیاز گردید. لذا این آیه علاوه بر معانی بلند دیگرش که تفاسیر زیادی می طلبد؛ اشاره دارد به حضرت خدیجه (س) و ثروتی که خرج پیروزی اسلام نمود. و این یک خط و الگو آفرید تا مومنین از آن تبعیت کنند و به مقام قُرب رسند.

آری؛ ثروت " دارا " ها علاوه بر کارهایی که مالکش انجام می دهد؛ و اختیار نسبی آن نیزبا اوست(چون مالک حقیقی و مطلق هر چه در هستی است، اوست)؛ باید برای تقویت اسلام نیز، بکا رگرفته شود. و این بهترین نوع هزینه و خرج کرد به حساب می آید. به طوری که می توان این نوع هزینه ها را نه خرج! که دَخل پربار و سود کثیر نامید. چون که هم بی نیازی می آفریند و هم خشنودی خدای رحمان را در پی دارد، که رضایت خداوندی، اوج خرسندی هاست.

امام علی (ع) در تحف العقول جمله بسی مهم دارد در باب دانش، که هر چه آدمی در آن غور و شنای افزون تری کند به گوهر نابش بیشتر پی می برَد و بیشتر دُر می پیچد. جمله ی آن امام همام این است: آدمیزاد شبیه ترین چیز به ترازوست؛ یا با نادانی سبک می شود! یا با دانش سنگین می گردد. این جمله، عمقش زمانی درک می شود که انسان به حکمت و عظمت خلقتش آگاهی داشته باشد. اگر شخص درحیاتش سر در گُم و حیران و ویران باشد! هرگز نخواهد فهمید که حضرت مولا (ع) چه می گوید! به قول مولوی درابیات ۱۱۲۳ تا ۱۱۳۲ دفتر سوم مثنوی:

دل ز دانش ها بشستند این فریق

ز  آنک این دانش نداند آن طریق

دانشی باید که اصلش ز آن سرست

ز آنک هر فرعی به اصلش رهبرست

هر پری بر عرضِ دریا کی پَرد؟

تا " لدُن " علم لدُنی می برَد

پس چرا علمی بیاموزی به مرد

کش بباید سینه را ز آن پاک کرد؟

پس مجو پیشی، ازین سرلنگ باش

وقت واگشتن تو پیش آهنگ باش

آخِرون السّابقون باش ای ظریف

بر شجر سابق بود میوه طریف

گرچه میوه آخِر آید در وجود

اوّلست او، زآنک او مقصود بود

چون ملائک، گوی : " لا عِلمَ لَنا

تا بگیرد دست تو " عَلّمتَنا "

گر در این مکتب ندانی تو هِجا

همچو احمد پُرّی از نور حِجی

گر نباشی نامدار اندر بلاد

کم نئی اللهُ اعلم بالعِباد

پس طبق آیه‌ی پرحکمت بالا و سخن پُر رمز و راز حضرت مولا (ع)، بیاییم ثروت و دانش را به هم بیامیزیم. تا نه فقط آراسته به صفات حضرت خدیجه (سلام الله علیها) شویم؛ که آکنده به وزانت وسنگینی و به دور از سبکی و بی وزنی و تهیدستی!! نیز گردیم. که غنای ما همینه. آری: "فاغنی".

برچسب‌ها: دانش